top of page

SENSORISCHE VERWERKING

Als we autisme willen begrijpen, moeten we sensorische verwerking begrijpen.  Autistische mensen hebben hersenen en lichamen die de wereld anders ervaren dan niet-autistische mensen. Zo verwerken we informatie om ons heen in de omgeving. Dus licht, geluid, beweging, geuren, temperatuur. Er zijn verschillende sensorische systemen:
 

  • zicht (visie)

  • horen (auditief)

  • geur (geur)

  • smaak (smaak)

  • aanraken (tactiele)

  • vestibulair (beweging)

  • proprioceptie (lichaamshouding)

Two dark-skinned children playing with yellow slime

We kunnen hypogevoelig zijn in sommige systemen (dus onder reactief , hebben meer input nodig), of hypergevoelig (zo overreactief, ontsnappen aan die input). Sommige mensen zijn bijvoorbeeld overgevoelig voor geluid waardoor ze gehoorbeschermers/oordopjes moeten dragen, hun oren moeten bedekken als alarm afgaat of honden blaffen, of ze kunnen moeite hebben met het filteren van achtergrondgeluid tijdens een gesprek. MAAR ze zijn misschien ondergevoelig  naar proprioceptieve input (lichaamshouding) en zoek diepe druk of strakke kleding om gereguleerd te blijven.  

 

Een andere autistische persoon kan onderreactief zijn  om te klinken en meer input nodig hebben, dus ze kunnen het volume van de tv hoger zetten, van luide muziek houden, op zoek gaan naar grote geluiden. Het is heel gewoon om overgevoelig te zijn in het ene systeem, maar ondergevoelig in een ander - dat is wat veel mensen in de war brengt. Iedereen heeft een uniek zintuiglijk profiel. 

Gedrag, geestelijke gezondheid en sensorische verwerking zijn met elkaar verbonden.

 

Gedrag = communicatie. Als je een autistisch kind in de klas zijn capuchon op ziet trekken en zijn hoofd naar beneden ziet doen, kan het zijn dat het geluid overweldigend is en dat ze proberen het geluid buiten te sluiten. Of een kind dat op het dak van een gebouw klimt en langs een rand loopt, kan zijn omdat het hem een unieke proprioceptieve input en een gevoel van controle geeft. Maar wat vaak gebeurt, is dat volwassenen deze kinderen als ondeugend/onbeleefd/uitdagend zien. De afhaalboodschap is om altijd na te denken over wat er achter het gedrag gebeurt in plaats van er onmiddellijk een oordeel over te geven.

Black and white photograph of a young girl covering her eyes with her hands

ZINTUIGLIJKE OVERBELASTING 

Ook bekend als een 'autistische kernsmelting'

  • Bevrijding van emoties

  • Opbouw van angst

  • Resultaat van maskering

  • overstimulatie 

Wat is het?

Een kernsmelting is geen driftbui - een kernsmelting ligt buiten de controle van een persoon. Een meltdown is een reactie op volledig overweldigd zijn. Het is een verlies van controle. Het kan er zo uitzien: huilen, schreeuwen, schoppen, stompen, bijten, schreeuwen. Wanneer iemand in een meltdown verkeert, neemt zijn vermogen om gesproken taal te verwerken drastisch af. Ze kunnen het zwijgen opleggen en niet kunnen praten.

Hoe iemand te helpen als hij of zij een meltdown heeft?

  • Verminder uw hoeveelheid taal (of stop helemaal met praten)

  • Als je praat, praat dan langzaam.

  • Stel geen vragen tenzij het gesloten vragen zijn, bijvoorbeeld "wil je wat water? Moet je lopen?"

  • Bied sensorische strategieën aan die specifiek zijn voor de persoon, bijvoorbeeld een verzwaringsdeken, gehoorbeschermers

  • Geef ze VEEL fysieke ruimte. Stap terug.

  • Raak ze niet aan.

  • Gebruik een zachte, rustige stem

  • Gebruik validerende uitspraken, bijv. "Het is goed. Ik ben hier"

  • Probeer niet met de persoon te redeneren of ze met je te laten praten

A young child crying inside a house looking very distressed

Omdat sensorische overbelasting verband houdt met geestelijke gezondheid, wordt het vaak verkeerd begrepen door professionals in de geestelijke gezondheidszorg. Autistische mensen kunnen aanwezig zijn op de spoedeisende hulp, politie en ambulances kunnen bij de persoon thuis worden geroepen en het kan ertoe leiden dat autistische mensen op grond van de GGZ worden vastgehouden (dus in secties worden verdeeld) en vervolgens op een psychiatrische afdeling worden geplaatst. Elk jaar worden honderden autistische mensen in secties verdeeld. Deze omgevingen zijn om een aantal redenen vreselijke plaatsen voor autistische mensen:

A hospital ward with three beds, representing a psychiatric ward

Felle lichten, harde geluiden, schreeuwende/schreeuwende mensen, ongemakkelijke kleding, warme kamers waar ramen gesloten zijn, beperkingen, afzondering, personeel dat de autonomie van het lichaam niet respecteert, onbekend voedsel met onaanvaardbare texturen, onbekende mensen, geen structuur, mensen die het niet begrijpen autisme of neurodiversiteit, ongepaste medicatie.

 

De persoon blijft achter zonder ENIGE van hun zintuiglijke strategieën. Geen voorspelbaarheid. Geen toegang hebben tot speciale interesses. Geen bekendheid. De routine is plotseling veranderd. Rechten worden afgenomen. Niemand legt iets uit.

Sensory Overload

stimming

Stimuleren betekent 'zelfstimulerend gedrag'. Stimmen is meestal een repetitieve beweging van een soort. Wanneer de meeste mensen aan stimming denken, visualiseren ze meestal een autistische persoon die met zijn handen klappert. Maar er zijn VEEL verschillende soorten stims die mensen misschien niet kennen.

Er zijn VEEL redenen waarom autistische mensen stimuleren, en kunnen variëren afhankelijk van de context. Een persoon kan verschillende stims hebben voor verschillende emoties of voor verschillende situaties.

Dark skinned boy bouncing on a trampoline in front of a blue wall, representing self-regulation

zichzelf kalmeren

zelfregulerend zijn

te stimuleren

emotie uiten

communiceren

informatie verwerken

A red fidget spinner held by a light coloured hand
A pink and yellow lava lamp in front of a black background
Light skinned person's hands banging on a drum

SOORTEN STIMS

neuriën

krijsen

Zingen

echolalie

Accenten kopiëren

Vocaal

olfactorische

Parfum ruiken

Wierook  

Geurkaarsen

Vers gemaaid gras

Visueel

 

Een lavalamp kijken

Handen voor de ogen bewegen

Ster / ruimteprojector

Vuurwerk kijken

auditief

Naar hetzelfde nummer luisteren

Een scène in een show opnieuw afspelen

Klikkende vingers

Luisteren naar witte ruis

Tactiel

Nagels bijten

Neuspulken

Spelen met slijm

Krabbelen

Fysiek

Springen

Met de hand klappend

Draaien in een stoel

Met je been stuiteren

Schommelen

bottom of page